تاریخچه و مناطق جغرافیایی برنج

برنج پس از گندم از مهمترین و قدیمی ‌ترین نباتات بوده و عمده ‌ترین و مهمترین ماده غذایی کشورهای در حال توسعه به شمار می ‌رود. همچنین برنج از مهم‌ترین غلات و اقلام غذایی جهان است. نیمی از جمعیت جهان، به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند. شواهد پیدایشی نشان می‌دهد که برنج در ۸۲۰۰–۱۳۵۰۰ سال پیش در دره رودخانه پرل چین سرچشمه گرفته‌است. پیشتر، اسناد باستانشناسی حدس می‌زدند که برنج در دره رودخانه یانگ تسه در چین اهلی شده باشد. برنج از آسیای شرقی، به مناطق جنوبی تر و آسیای جنوبی گسترش یافت. برنج توسط استعمارگران اروپایی از آسیای غربی به اروپا و آمریکا معرفی شد.

مناطق کشت برنج در جهان و ایران

برترین تولیدکنندگان برنج در جهان عبارتند از: چین، هند، اندونزی، بنگلادش، ویتنام، تایلند، میانمار، فیلیپین، برزیل، کامبوج، ژاپن، ایالات متحده آمریکا، کره جنوبی، پاکستان، مصر، ماداگاسکار، نیجریه، نپال، سری‌لانکا، لائوس . همچنین در کشورهای ایران، آذربایجان و ترکیه هم برنج کشت می گردد.

در ایران نیز مناطق مهم کشت برنج عبارتند از: استان شمالی (گلستان، گیلان و مازندران) و منطقه مغان (استان اردبیل)، منطقه طارم استان زنجان، استان فارس، استان خوزستان بیشترین تولید برنج در کشور را دارند. در استان‌های مازندران و گیلان برنج مرغوب و در استان‌های دیگر برنج پرمحصول کاشت می‌شود. در پارس‌آباد مغان بیشتر ارقام باکیفیت از لحاظ غنی بودن عناصر غذایی (آهن، روی، کلسیم و…) به علت گرم سیر بودن منطقه نسبت به سایر مناطق کشور از رتبه خاصی برخوردار است. همچنین برنج بومی لنجان نیز از جمله برنج‌های معطر است که به نام برنج لنجان معروف بوده و در استان اصفهان می‌توان یافت.

برنج در منطقه مغان (قطب کشاورزی)

منطقه مغان (شامل شهرستانهای اصلاندوز مغان، بیله سوار مغان، پارساآباد مغان و گرمی مغان) با کشت و تولید بیش از ۳۰ نوع محصول زراعی از قطب های کشاورزی کشور محسوب می شود. برنج در این منطقه به دو روش مستقیم و نشاکاری و بیشتر در اراضی کناره‌های ارس موسوم به شامات کشت می ‌شود و متوسط عملکرد این محصول سه تن در هکتار است و آب مورد نیاز این شالیزارها به صورت مستقیم از رود ارس تامین می‌شود. در هر دو شهرستان گرمی مغان و پارس آباد مغان از نوع برنج طارمی و هاشمی درجه یک کشت می شود.

شرایط مساعد برای کاشت برنج در منطقه مغان
منطقه مغان به دلیل داشتن شرایط اقلیمی بسیار مناسب به جهت کاشت برنج تنها منطقه در استان است که برنج در آن به صورت مداوم کشت می‌شود و همه ساله صادرات چشمگیری از این محصول در استان شاهد هستیم که صرفه و آورده اقتصادی زیادی را نیز به همراه دارد.

منطقه مغان (به ویژه پارس آباد مغان) تنها منطقه ای در استان اردبیل است که برنج در دو نوبت کشت اول و کشت دوم کاشته می شود. اراضی شامات پارس‌آباد مغان به کشت برنج اختصاص یافته و نوع برنج این شهرستان به لحاظ کیفیت در سطح بسیار بالایی قرار دارد. شالیزارهای برنج گرمی مغان در روستاهای حاشیه رودخانه مرزی بالهارود بخش موران و سواحل رودخانه دره رود بخش انگوت قرار دارد. در بخش بران حاشیه دره رود شهرستان اصلاندوز مغان هم کشت برنج انجام می گردد. برنج تولید شده در منطقه مغان از پاک ترین، سالم ترین و با کیفیت ترین برنج های کشور و دنیا بوده و از شهرت و جایگاهی خاصی برخوردار است و مشتریان زیادی دارد.
گروه اولدوز مغان آمادگی پذیرش گروه های علاقمند به بازدید و مشارکت در فصل کاشت، داشت و برداشت برنج را دارد. انشالله یکی از هدفهای گروه برگزاری جشنواره برداشت برنج در منطقه مغان می باشد.

گردآوری: گروه اولدوز مغان