خصوصیات محصول گندم

محصول گندم با نام نام علمی Triticum از مهم‌ترین غلات است. این گیاه در گونه‌های وحشی و اهلی موجود است. گندم از گیاهان گلدار تک‌لپه‌ای یک ساله و تیره گندمیان و از خانواده گرامینه‌ها است.

گندم، گل آذین سنبله‌ای دارد. از هر گره آن یک برگ به وجودمی آید. سنبلچه گندم متشکل از دو گلوم و سه گلچه می‌باشد. گاهی تعداد گلچه‌ها به ۹ هم می‌رسد. دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نام‌های پوشک بیرونی (لما) و پوشک درونی (پالئا) قرار گرفته‌است. برگ‌های گندم مانند برگ‌های سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض بوده و زبانه‌های کوچکی دارند.

شرایط مناسب برای رشد گندم

خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است. اصولاً میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاکهای ریز بافت بیشتر است. چون این قبیل خاکها قادرند آب را بهتر و به مدت طولانی‌تر در خود نگهدارند. اما در شرایط آبی (که کشاورز خود گیاه را آبیاری می‌کند)، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمی‌گیرد. گندم هم مانند سایر گیاهان نمی‌تواند در خاک خشک جوانه بزند.

گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی در خاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد. اما رطوبت خاک گندمهای پاییزه معمولاً فرایند جوانه‌زنی را با مشکل مواجه می‌نماید. اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیه جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.

آب و هوای مناسب برای رشد گندم

شرایط ایده ال برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول می‌باشد؛ بنابراین در مناطقی که زمستانهای سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه می‌شود. البته باید بدانیم که گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمی‌تواند به مدت طولانی، خشکی و کم‌آبی را تحمل نماید. اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاخته‌های کوچک‌تر که در نهایت سبب تشکیل برگ‌های کوچک شده و در نتیجه روزنه‌ها کوچک‌تر می‌شود، سطح تعریق را کاهش دهد و از اثرات سوء کم‌آبی تا حدی محفوظ بماند.

مناطق کشت گندم در جهان و ایران

برترین تولیدکنندگان گندم در جهان عبارتند از: چین، هند، روسیه، ایالات متحده آمریکا، کانادا. فرانسه، آلمان، پاکستان، استرالیا و اوکراین. همچنین در کشورهای ایران، آذربایجان و ترکیه هم گندم کشت به صورت آبی و دیم تولید می گردد.

در ایران نیز مناطق مهم کشت گندم عبارتند از: استان شمالی (گلستان، گیلان و مازندران) و منطقه مغان (استان اردبیل) بیشترین تولید گندم در کشور به علت گرمسیری بودن را دارند. همچنین در استانهای آذربایجان غربی و شرقی، زنجان، خوزستان، فارس، خراسان رضوی، همدان، لرستان، کردستان، کرمانشاه نیز گندم کاشته می شود.

گندم در منطقه مغان (انبار غله آذربایجان)

منطقه مغان (شامل شهرستانهای اصلاندوز مغان، بیله سوار مغان، پارساآباد مغان و گرمی مغان) با تولید و کشت بیش از سی نوع محصول زراعتی از قطب های کشاورزی کشور محسوب می شود. گندم در این منطقه به دو روش آبی و دیمی کشت می ‌شود.

شرایط مساعد برای کاشت گندم در منطقه مغان

منطقه مغان به دلیل داشتن شرایط آب و هوایی بسیار مناسب برای کشت گندم تنها منطقه در استان اردبیل است که گندم در آن به صورت هم دیم و هم آبی کشت می‌شود و بهترین زمان کشت در منطقه مغان از ۱۵ آبان لغایت ۱۵ آذر هر سال می باشد.

گروه اولدوز مغان آمادگی پذیرش گروه های علاقمند به بازدید و مشارکت در فصل کاشت، داشت و برداشت گندم را دارد. انشالله یکی از هدفهای گروه برگزاری جشنواره برداشت گندم در منطقه مغان می باشد.

گردآوری: گروه اولدوز مغان